به قلم: فاطمه ملایی/سردبیر
پسته یکی از محصولات مهم صادراتی ایران است که عوامل متعددی بر روی قیمت آن تاثیر می گذارد و مهمترین عامل تعیین کننده قیمت پسته نرخ ارز و البته شرایط صادرات است.
به گزارش پایگاه خبری شایوردنیوز/یادداشت/نوسانات ارزی بر اقتصاد کشور و مخصوصا کالاهایی که بازار مصرف خارجی دارند، تأثیر بسزایی دارد. قیمت مهمترین کالاهای تولیدی و صادراتی ایران از جمله پسته نیز همگام با نوسانات ارزی دچار تغییرات عمده می شود. همانطور که در زمان نوسانات ارزی، بازار خرید و فروش پسته کساد می شود و قیمت انواع پسته یا ثابت می ماند و یا روند کاهشی در پیش می گیرد.
محصول امسال پسته در شهرهای پسته‌خیز استان کرمان، رفسنجان، سیرجان، زرند و… بر اثر تغییرات جوی دچار خسارت جبران ناپذیری شد. بعد از این‌که محصول امسال از بین رفت، بازار تا حدودی رونق گرفت و عده ای بنا را بر این گذاشتند که بازار با کمبود پسته در آینده مواجه خواهد شد و شروع به خرید پسته سال گذشته کرده و محموله‌های پسته را انبار کردند و به یکباره قیمت انواع پسته افزایش پیدا کرد. تا جایی که قیمت رقم‌های مختلف پسته حدود صد هزار تومان افزایش قیمت داشت و حتی تخمین زده می شد که قیمت پسته مرغوب از ۴۰۰ هزار تومان عبور خواهد کرد. اما یکباره در هفته‌های اخیر علاوه بر کسادی بازار، قیمت پسته هم کاهش پیدا کرد. به حتم یکی از دلایلی که بر روی قیمت پسته اثر می گذارد، علاوه بر نرخ ارز، شرایط صادرات است که اگر این کالای صادراتی به خوبی در بازارهای جهانی خریدار پیدا نکند، قیمت آن کاهش می یابد. هر چند سیاستهای غلط اقتصادی دولت در قبال صادرات پسته و ارز و حمایت نکردن از تجار واقعی و باتجربه، و همچنین رقبایی به مانند آمریکا و ترکیه بازار پسته ایران را با مشکلاتی مواجه کرده است، اما می توان گفت که در ماه‌های اخیر جنگ اوکراین و روسیه بیشترین تأثیر را بر بازار و صادرات پسته گذاشته است. جنگ روسیه و اوکراین فارغ از ابعاد امنیتی، سیاسی و ژئوپولیتیکی که دارد، در ابعاد اقتصادی بسیار حائز اهمیت است و اقتصاد جهان را با یک ابرچالش روبرو کرده است.
با شروع جنگ اوکراین و روسیه مقوله «امنیت غذایی» در جهان مطرح شد و کالاهای استراتژیک همچون غلات و به ویژه گندم و دانه های روغنی، سبد امنیت غذایی را با بحران روبرو کرد.
روسیه و اوکراین که از صادرکنندگان اصلی گندم و غلات در جهان هستند، با جنگ این دو کشور، اغلب کشورهای جهان در تب و تاب تأمین این کالاهای اساسی قرار گرفتند و میزان تقاضا در این خصوص به شدت افزایش پیدا کرد، و از آن طرف بحران انرژی و سوخت، اقتصاد کشورها را دچار چالش و رکود کرده است. در همین راستا کشورها برای نجات خود از تنگناهای اقتصادی، واردات بعضی از اقلام را کاهش داده تا اقلام ضروری را خریداری کنند، و پسته یکی از اقلامی‌ست که در لیست کالاهای نه چندان ضروری قرار گرفته است. به طور مثال هند که یکی از عمده واردکنندگان رقم‌های احمدآقایی و اکبری و کله قوچی از ایران است، پسته را با قیمت‌های قبل نمی خرد و این روزها پسته را با قیمت های پائین‌تری وارد می کند و همچنین روسیه که سومین واردکننده پسته ایران در جهان است، درگیر جنگ با اوکراین شده، و با مشکلاتی به مانند حمل و نقل، گمرک و تأمین منابع مالی و… قطعا صادرات پسته به این کشور کاهش پیدا کرده است.
هرچند پسته ایران، خریداران پرو پا قرص خود را به خاطر طعم، مزه، کیفیت و ظاهر دارد اما باید در نظر گرفت که جنگ روسیه و اوکراین تا حدودی نظم بازار جهانی را به هم ریخته است و داد و ستد کالاها با احتیاط بیشتری صورت می گیرد و لیست اولویت‌ها را به سمت تأمین کالاهای ضروری، تأمین انرژی و…سوق داده است. اما باید در نظر گرفت که بازار پسته همواره با نوسان روبرو بوده است. اما در آینده رونق بازار پسته دور از انتظار نیست و به سیاستهای دولت و تلاش‌های تجار برای افزایش بازارهای هدف در بخش صادرات پسته بستگی دارد.
