سالهاست که بین سازمان میراث فرهنگی و اوقاف بر سر کاروانسرای شاه عباسی رفسنجان در میدان شهید میرافضلی کشمکش و دعوای حقوقی است، اوقاف دست بر روی این کاروانسرای ۴۰۰ ساله گذاشته و می گوید حق مالکیت با اوقاف است و می توانم آن را مالکانه و بی حرف و حدیث تصاحب کنم. شنیده ها حاکی از این است که حکم تخلیه کاروانسرای شاه عباسی به میراث فرهنگی رفسنجان ابلاغ شده، حکمی که در دادگاه بدوی به نفع سازمان اوقاف و امور خیریه صادر شده و البته میراث به این حکم اعتراض کرده و منتظر دادگاه تجدید نظر و حکم نهایی است، البته میراث فرهنگی پیشنهادی هم به سازمان اوقاف داده است که می تواند اجاره بها بدهد اما تا به حال در این مورد سازمان اوقاف جوابی نداده است و بیشتر بر روی سرمایه گذاری بخش خصوصی تاکید دارد و شنیده ها حکایت از این دارد که سازمان اوقاف منتظر دادگاه تجدید نظر نمانده و با افراد سرمایه گذاری وارد مذاکره شده و این سرمایه گذاران هر روز با حکم تخلیه به سراغ میراث فرهنگی رفسنجان ”صاحبخانه معنوی“ کاروانسرا رفته و لرزه بر اندام هنرمندان و کارمندان میراث می اندازند تا کافی شاپ و رستوران دیگری آنجا عَلم کنند.
کاروانسرای شاه عباسی( قطب آباد) علاوه بر محل اداره میراث فرهنگی رفسنجان، در حال حاضر به عنوان مرکز آموزشی هنرهای صنایع دستی از جمله قلم زنی روی مس، چرم، پته دوزی، قالی بافی، نگارگری و… است. همچنین مکانی برای برگزاری جلسات شعر و داستان نویسی و پاتوقی برای گپ و گفتهای هنرمندان، برپایی نمایشگاههای صنایع دستی، هنری و فرهنگی است که علاوه بر آن هر ساله میزبان مسافران و گردشگران زیادی است که نزدیک به ۱۵ تا ۲۰ هزار نفر از این کاروانسرا بازدید می کنند، که این بنا به عنوان ستاد تسهیلات نوروزی هم در نظر گرفته شده و در ایام نوروز خدمات رسانی به مسافران می دهد.
تغییر کاربری اماکن تاریخی از آن دست برنامه هایی است که بدون در نظر گرفتن شرایط و موقعیت بنا چند دهه است که در ایران بر روی اکثر ابنیه های تاریخی در حال اجراست و این رویه مرسوم چند سالیست که وارد رفسنجان شده و برای اولین بار خانه حاج آقا علی را مورد هجوم قرار داد که با مرمت های غیر اصولی به اصالت خانه ضربه وارد شد و حال نوبت به کاروانسرای شاه عباسی رسیده است که می خواهند آن را به یک رستوران تبدیل کنند، به حتم فردی که می خواهد این بنا را تغییر کاربری به یک رستوران یا کافی شاپ دهد، برای جذابیت مکان و جذب مشتری در بنا دست خواهد برد و باز اصالت کاروانسرا به مانند خانه حاج آقا علی از بین می رود، و اگر بخش خصوصی این ملک را برای هر کاری اجاره کند دیگر اجازه نمی دهد که عموم به مانند گذشته از آن بازدید کنند و منافع اقتصادی خود را در نظر می گیرد.
سؤالی که اینجا پیش می آید آیا شان یک بنا با این قدمت در این حد و اندازه است که تبدیل به یک غذاخوری شود، و یا کارمندان اداره میراث فرهنگی و هنرمندان شهر را به زور بیرون کنیم؟ اگر چندین کاروانسرا درون شهری در رفسنجان وجود داشت، می توانستیم قبول کنیم که یکی از آنها به غذاخوری تبدیل شود اما….
متاسفانه عده کثیری یاد گرفته اند که به هر چیزی به دید اقتصادی نگاه کنند و اصلا برای آنها هویت، فرهنگ و میراث شهر مهم نیست و تاسف بارتر که عده ای از مسئولین از این نگاه و رویه حمایت می کنند. بهتر است مسئولین رفسنجان و سازمان اوقاف که از تغییر کاربری کاروانسرا حمایت می کنند، فعلا دست نگه دارند و ببینند که خانه حاج آقا علی که به هتل تبدیل شده بازده اقتصادی دارد بعد به فکر تغییر کاربری این ابنیه تاریخی بیافتند. اما نکته دیگری، تغییر کاربری حتما نباید هتل، رستوران و کافی شاپ باشد، در حال حاظر چند صد نفر هنرجو و هنرمند در کاروانسرا در حال کار و آموزش هستند و دانشجویان معماری و مرمت برای طرح های تحقیقاتی شان به این بنای تاریخی می آیند و شایسته نیست که این افراد را بی خانمان کرد و میراث گذشتگان که حال به دست ما رسیده است با آن هر طور خواستیم رفتار کنیم، پس سهم آیندگان از میراث گذشتگان و ابنیه های تاریخی چه می شود؟
فرماندار، رئیس شورای شهر و نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی ازشما انتظار می رود که به خواسته هنرمندان و مردم بیش از این توجه کنید و با اوقاف وارد گفتگو شده و این مشکل را حل کنید، بگذارید مردم باور کنند که فقط زمان انتخابات وعده و وعید نمی شنوند و اکنون زمان عمل فرا رسیده است. به قلم فاطمه ملایی
